บทบาทของ tumour treating fields ในการรักษาโรค glioblastoma

18 Dec 2019 byProf. Jay-Jiguang Zhu, Dr. Lai Fung Li, Prof. Chae-Yong Kim
บทบาทของ tumour treating fields ในการรักษาโรค glioblastoma
การยับยั้งการเติบโตของ GBM โดยการขัดขวาง cell mitosis

“การบำบัดด้วย TTFields เป็นการรักษาโรค GBM แบบเฉพาะที่ ผ่านเครื่อง Optune® ซึ่งเป็นอุปกรณ์ชนิดพกพาและไม่มีการรุกล้ำเข้าในร่างกาย” Dr Jay-Jiguang Zhu แห่ง University of Texas Health Science Center, Houston, Texas สหรัฐอเมริกา กล่าว และเพิ่มเติมว่า TTFields เป็นการปล่อยกระแสไฟฟ้าสลับในความถี่ปานกลาง (200 kHz) ที่ระดับความเข้มต่ำ ผ่านแผงส่งกระแส (transducer arrays) ซึ่งวางไว้บนหนังศีรษะที่โกนแล้วของผู้ป่วย

“การบำบัดด้วย TTFields จะทำงานโดยแปรเปลี่ยนและรบกวนกระบวนการ cell mitosis และ cytokinesis ของเซลล์มะเร็ง” Dr Zhu กล่าว “เซลล์มะเร็งที่ได้รับ TTFields จะไม่สามารถดำเนินการแบ่งเซลล์และ cytokinesis ได้ การชะงักงันในขบวนการ mitosis ทำให้เซลล์ตายในที่สุด จากการใช้ tubulin เชื่อมกับโปรตีนเรืองแสงสีเขียว เราสังเกตเห็นว่า TTFields ทำให้เกิดการชะงักงันในขบวนการ mitosis ซึ่งนำไปสู่การตายของเซลล์”

เครี่อง Optune ได้รวมเอาระบบ NovoTAL™ ซึ่งเป็น software วางแผนการรักษา ซึ่งจะสร้างแผนที่การวางแผงส่งกระแสจำเพาะสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย โดยการวัดจุดต่าง ๆ ของกระโหลกศีรษะ และตำแหน่งของเนื้องอกภายในจุดเหล่านั้น ระบบดังกล่าวได้รับการอนุมัติแล้วจาก US FDA
“ด้วยระบบ NovoTAL แพทย์สามารถมั่นใจได้ว่าแผงส่งกระแสจะได้รับการจัดวางในตำแหน่งที่เหมาะสม เพื่อให้สามารถควบคุมการแบ่งตัวของเนื้องอกได้ดีที่สุด” Dr Zhu กล่าว

การเพิ่ม TTFields เข้าไปในเคมีบำบัด ช่วยเพิ่มการมีชีวิตรอด

“การวิจัยทางคลินิกโครงการแรกที่ศึกษาประสิทธิภาพของ TTFields คือ EF-11 trial ซึ่งประเมินผลของ TTFields เทียบกับเคมีบำบัดที่ดีที่สุดตามที่แพทย์เลือก ในผู้ป่วย GBM ที่กลับเป็นซ้ำ” Dr Zhu กล่าว ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าเมื่อใช้ TTFields รักษาเพียงอย่างเดียว จะให้ผลการรอดชีวิตโดยรวม (overall survival, OS) ใกล้เคียงกับเคมีบำบัดที่ดีที่สุดตามที่แพทย์เลือก (OS จากเมื่อเริ่มเข้าการวิจัย 6.6 เดือน เทียบกับ 6.0 เดือน hazard ratio (HR) 0.86, Confidence Interval (CI) 95% 0.66 – 1.22) แต่มีอาการข้างเคียงน้อยกว่า ยกเว้นผิวหนังอักเสบจากการสัมผัสที่หนังศีรษะซึ่งหายได้ [Eur J Cancer 2012;48:2192-2202]

นอกจากนี้ ยังมีการศึกษา EF-14 trial เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ TTFields เมื่อใช้ร่วมกับการรักษาต่อเนื่องด้วยยา และ TMZ ในผู้ป่วยที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรค GBM และได้รับเคมีรังสีบำบัด การวิจัยแสดงให้เห็นว่าผู้ป่วยที่ได้รับ TTFields ร่วมกับการรักษาต่อเนื่องด้วยยา TMZ นั้น มีการรอดชีวิตโดยโรคไม่ลุกลาม (progression-free survival, PFS) และ OS ดีกว่าผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาต่อเนื่องด้วยยา TMZ เพียงอย่างเดียวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

“ค่า median PFS เป็น 6.7 เดือนในกลุ่ม TTFields ร่วมกับ TMZ เทียบกับ 4.0 เดือนในกลุ่ม TMZ อย่างเดียว [p< 0.001] ขณะที่ค่า median OS เป็น 20.9 เดือน เทียบกับ 16.0 เดือน [p< 0.001]” Dr Zhu กล่าว (Figure 1) [JAMA 2017;318:2306-2316]



การวิเคราะห์กลุ่มย่อยในการศึกษา EF-14 trial แสดงให้เห็นว่า ความร่วมมือปฏิบัติตามของผู้ป่วย (compliance) ที่ระดับ 50% ในกลุ่ม TTFields-TMZ นั้นมีความสัมพันธ์กับค่า OS และ PFS ที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับกลุ่ม TMZ อย่างเดียว “นอกจากนี้ การวิเคราะห์ผล 5 ปี แสดงให้เห็นว่า ในกลุ่ม TTFields-TMZ เมื่อเทียบกับ TMZ อย่างเดียว ผู้ป่วยที่มีความร่วมมือปฏิบัติตาม ≥ 90% มีความสัมพันธ์กับค่า median PFS 8.2 เดือน เทียบกับ 4.0 เดือน และ ค่า median OS 24.9 เดือน เทียบกับ 16.0 เดือน” Dr Zhu กล่าว (Figure 2) [J Neurooncol 2019;141:467-473]



ประสบการณ์การใช้ TTFields ทางคลินิก

Dr Zhu ได้แชร์เคสของผู้ป่วยชาย อายุ 50 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น GBM ในเดือนมีนาคม 2009 ต่อมาเขาได้รับการรักษาด้วย TTFields และ TMZ ในฐานะผู้เข้าร่วมการศึกษา EF-14 trial “ผู้ป่วยผ่านการผ่าตัดมาแล้ว 2 ครั้ง เป็นที่น่ายินดีว่าจนถึงทุกวันนี้เขายังมีชีวิตอยู่ มีสุขภาพดี และมีคุณภาพชีวิตที่ดีด้วย” Dr Zhu กล่าว

ผู้ป่วยอีกรายหนึ่งเป็นชายอายุ 28 ปี ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น GBM หลังจากผ่าตัดสมอง frontal lobe ขวา ในปี 2012 และการผ่าตัดสมองครั้งที่ 2 ในปี 2013 เผยให้เห็นการกลับเป็นซ้ำของโรค GBM และเนื้อเยื่อเน่าตายใน frontal lobe ซ้าย และต่อมามีการผ่าตัดสมองครั้งที่ 3 บริเวณ frontal lobe ขวาในปี 2015

ผิวหนังอักเสบที่หายได้นั้นเป็นอาการข้างเคียงที่พบได้บ่อยที่สุดในการการรักษาด้วย TTFields โดย Dr Zhu กล่าวว่า อาการทางผิวหนังเหล่านี้สามารถจัดการได้ด้วย corticosteroid และยาปฎิชีวนะหากจำเป็น หรือโดยการหยุดการรักษาไป 1-2 วัน และกลับมารักษาต่อเมื่อบริเวณที่เป็นหายดีขึ้น

“จากผลของการศึกษา EF-11 และ EF-14 trial รวมถึงประสบการณ์ทางคลินิกจนถึงวันนี้ สามารถพิจารณาว่า TTFields เป็นทางเลือกหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการรักษา GBM” Dr Zhu ให้ความเห็น “เนื่องจากเรายังไม่พบอาการข้างเคียงทาง systemic จึงสามารถใช้ TTFields ร่วมกับการรักษาวิธีอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพในการบรรลุผลลัพธ์ที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยของเรา”

ผู้ป่วยชาวเอเชียทนต่อ TTFields ได้ดี

“นับตั้งแต่ TTFields ได้รับอนุมัติให้ใช้ได้ในฮ่องกงเมื่อเดือนธันวาคม ปี 2018 มีผู้ป่วยที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น GBM รวมทั้งผู้ป่วย GBM ที่กลับเป็นซ้ำอย่างน้อย 16 รายได้รับการรักษาด้วย TTFields ผ่านเครื่อง Optune” Dr Lai-Fung Li แห่งแผนกศัลยกรรมประสาท Queen Mary Hospital, University of Hong Kong กล่าว

เขาชี้ว่า เครื่อง Optune ช่วยให้แพทย์สามารถติดตามโรคตลอดจนการปฏิบัติตามแผนการรักษาของผู้ป่วยผ่านรายงานการใช้อุปกรณ์ประจำเดือนและรายงานความผิดพลาดที่เกิดขึ้น เขายังกล่าวด้วยว่า “สภาพอากาศที่ร้อนและชื้นของฮ่องกงไม่ได้ก่อให้เกิดอาการข้างเคียงที่มีรายงานบ่อย ๆ ได้แก่ผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้เพิ่มขึ้นแต่อย่างใด โดยส่วนใหญ่ที่พบมีอาการน้อย และสามารถจัดการได้ด้วยยา corticosteroid”

“นอกจากให้ความรู้แก่ผู้ป่วยแล้ว การให้ความรู้แก่ผู้ดูแลในด้านการจัดการอาการไม่พึงประสงค์ การดูแลหนังศีรษะ และการจัดวางแผงส่งกระแสก็เป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีปัญหาด้านความรู้ความเข้าใจ” เขากล่าว

Dr Li กล่าวด้วยว่า “นอกจากผู้ป่วยมีการทนต่อการใช้ และให้ความร่วมมือปฏิบัติตามที่ดีแล้ว การรักษาด้วย TTFields ยังไม่เพิ่มภาระงานแก่แพทย์อย่างมีนัยสำคัญอีกด้วย”
“แม้ว่าการใช้เครื่องมือดังกล่าวอาจไม่สะดวกสบายในตอนแรก แต่จากประสบการณ์ของผมพบว่าผู้ป่วยมีแนวโน้มที่จะปรับตัวต่อ TTFields ได้ดี เมื่อเขาเรียนรู้วิธีจัดการกับอาการระคายเคืองผิวหนัง” Professor Chae-Yong Kim แห่ง Seoul National University College of Medicine เกาหลีใต้กล่าว “การสนับสนุนจากครอบครัวมีความสำคัญมากในการรักษาด้วย TTFields”

การวิเคราะห์กลุ่มย่อยที่เป็นชาวเอเชียใน EF-14 trial

การวิเคราะห์กลุ่มย่อยในผู้ป่วย 39 ราย ที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น GBM ในเกาหลีใต้ แสดงถึงค่า PFS ที่ดีขึ้นในกลุ่ม TTFields ร่วมกับ TMZ เทียบกับกลุ่ม TMZ อย่างเดียว (median 6.2 เดือน เทียบกับ 4.2 เดือน) median OS เป็น 27.2เดือนในกลุ่ม TTFields ร่วมกับ TMZ ซึ่งสูงกว่า median OS ในประชากรทั้งหมดของผู้ป่วยในการศึกษา EF-14 trial ที่ได้รับการรักษาด้วย TTFields ร่วมกับ TMZ (20.9 เดือน) และสูงกว่า median OS ในกลุ่ม TMZ อย่างเดียว

นอกจากนี้ การเพิ่ม TTFields เข้าไปในการรักษาด้วย TMZ นั้นไม่ได้ทำให้ความเป็นพิษเพิ่มขึ้น โดยทั่วไปแล้วอาการไม่พึงประสงค์ในกลุ่ม TTFields ร่วมกับ TMZ เกิดขึ้นน้อยกว่าในกลุ่ม TMZ อย่างเดียว ข้อมูลการวิเคราะห์กลุ่มย่อยนี้ได้รับการนำเสนอใน การประชุม ASNO

“ผลการวิเคราะห์กลุ่มย่อยในคนเอเชียนั้นช่วยสนับสนุนเป็นอย่างดี เราเชื่อว่า TTFields จะกลายเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาผู้ป่วยแบบหลากหลายวิธี สำหรับโรคมะเร็งชนิดเป็นก้อน (solid malignancies)” Professor Kim กล่าว

“TTFields เพียงอย่างเดียวยังไม่เพียงพอสำหรับโรค GBM โดยเฉพาะในขั้นที่เป็นมาก จึงมีความจำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยในระดับนานาชาติที่ใหญ่ขึ้น เพื่อประเมินประสิทธิภาพของ TTFields ในคนเอเชีย จำนวนถึง 500 คน ซึ่งจะช่วยให้เราเข้าใจบทบาทของ TTFields ในการรักษาผู้ป่วยโรค GBM ในเอเชียได้มากขึ้น” เขาเสนอแนะ

The information in this article is for scientific exchange only. Please refer to the local physicians’ manual for details when prescribing.